Πηγαίνουμε σε μια συναυλία και καθώς περπατάμε, πέφτουμε σε μια ομάδα ατόμων που κοιτάνε επίμονα τον ουρανό. Ανεπαίσθητα, κάνουμε το ίδιο κι εμείς. Παρακολουθούμε ένα κονσέρτο και κάποια στιγμή, ένας αρχίζει να χειροκροτεί. Σε λίγα δευτερόλεπτα, ακολουθεί χειροκρότημα κι από άλλους. Το φαινόμενο, ονομάζεται κοινωνική απόδειξη. Άλλοτε βέβαια αποκαλείται πνεύμα κοπαδιού, αγελαίο ένστικτο ή γενικότερα κομφορμισμός. Αξίζει τον κόπο να αναφέρουμε το πρώτο πείραμα που έγινε από τον ψυχολόγο Σόλομον Ας το 1950, σύμφωνα με το οποίο η κοινωνική πίεση είναι ικανή να διαστρεβλώσει τη σωστή κρίση. Ο ερευνητής λοιπόν, δείχνει γραμμές διαφορετικού μήκους σε έναν εθελοντή, ο οποίος με τη σειρά του δηλώνει κάθε φορά, αν η γραμμή είναι μακρύτερη, κοντύτερη ή ίση με μια γραμμή αναφοράς. Όσο ο εθελοντής είναι μόνος του στο χώρο, εκτιμά σωστά. Έπειτα εισέρχονται άλλα επτά άτομα, στον ίδιο χώρο. Οι συνένοχοι, αλλά ο εθελοντής δεν το γνωρίζει. Οι νεοφερμένοι δίνουν λάθος απαντήσεις, καθώς δηλώνουν κάθε φορά ότι, η εν λόγω γραμμή είναι πιο κοντή από τη γραμμή αναφορά,ς ενώ είναι ολοφάνερο ότι είναι πιο μακρυά. Στο 30% των απαντήσεών του ο εθελοντής δηλώνει ότι και οι υπόλοιποι, δηλαδή λάθος, για κάτι τόσο οφθαλμοφανές, από κοινωνική πίεση.
Κι όλο αυτό γιατί;; Επειδή αυτή η συμπεριφορά κάποτε, ήταν στρατηγική επιβίωσης για το είδος μας. Πριν από 50.000 χρόνια κατά την εξέλιξη ενός κυνηγιού στη σαβάνα, όταν κάποιος έτρεχε, έτρεχαν και οι υπόλοιποι, καθώς κάποιο επιθετικό και απειλητικό ζώο, έκανε την εμφάνισή του.
Στη σημερινή εποχή, όλο αυτό το φαινόμενο το εκμεταλλεύεται στο έπακρο η διαφήμιση. Όταν μάλιστα στη διαδικασία προώθησης προϊόντων καθαρισμού, καλλυντικών , αυτοκινήτων κ.ά., εμφανίζονται άνθρωποι “όπως εσείς κι εγώ “! Άραγε, γιατί δεν έχει εμφανιστεί μια Αφρικανίδα νοικοκυρά ,προκειμένου να προωθήσει ένα προϊόν καθαρισμού;;
Το ότι ένα προϊόν είναι πρώτο σε πωλήσεις, δε σημαίνει απαραίτητα ότι είναι το καλύτερο. Το ότι πενήντα εκατομμύρια άνθρωποι υποστηρίζουν μια ανοησία, δε σημαίνει ότι είναι και αλήθεια!!!