Είναι εξωφρενικό κυριολεκτικά, το πόσα υποείδη υπάρχουν στο κάθε είδος αγαθού που πωλείται, σε ένα σούπερ μάρκετ. Αναλογιζόμενοι το τι συνέβαινε πριν από κάποια (όχι πολλά) χρόνια, είναι εύκολο να διαπιστώσουμε ότι, το άνοιγμα της ψαλίδας είναι πολύ μεγάλο, σχεδόν τεράστιο. Τόσα είδη γαλακτοκομικών προϊόντων, τόσα είδα κρασιών, τέτοια ποικιλία ειδών υγιεινής.. αν οδηγηθούμε μάλιστα στην ποικιλία, στην τεράστια ποικιλία κατασκευαστικών ειδών (πλακάκια, μάρμαρα κ.ά.) θα καταλάβουμε για ποιο λόγο, όταν συναναστρεφόμαστε με ανθρώπους που βρίσκονται σε διαδικασία κατασκευών ή επιδιορθώσεων, διακρίνουμε έναν έντονο προβληματισμό και μια αδυναμία λήψης αποφάσεων, σχετικά με το ποιο ή τι είναι το σωστότερο…πραγματικός πονοκέφαλος!Εδώ, προστίθεται η πληθώρα της προσφοράς αγαθών και μέσω του διαδικτύου…μόνο το amazon διαθέτει τουλάχιστον 2.000.000 τίτλους βιβλίων!!
Και όμως, σήμερα η επιλογή είναι κριτήριο προόδου. Είναι αυτό που μας διαφοροποιεί από την κεντρικά προγραμματισμένη οικονομία και τη λίθινη εποχή. Και είναι απόλυτα παραδεκτό ότι, η δυνατότητα επιλογής, μας δίνει ευχαρίστηση. Όμως, υπάρχει ένα όριο πέρα από το οποίο, κάθε επιπλέον επιλογή, επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα ζωής. Ο όρος που περιγράφει αυτή την κατάσταση, αποκαλείται “το παράδοξο της επιλογής”.
Το γιατί συμβαίνει αυτό, αποτέλεσε αντικείμενο μελέτης ενός Αμερικανού ψυχολόγου του Μπάρυ Σουόρτς. Ο συγκεκριμένος λοιπόν, παρέθεσε τρεις σημαντικούς λόγους, που εξηγούν το φαινόμενο του παράδοξου της επιλογής.
Η απεριόριστη επιλογή, προκαλεί εσωτερική παράλυση. Ένα σούπερ μάρκετ, κάνοντας ένα τεστ, πρότεινε στους καταναλωτές να δοκιμάσουν 24 ποικιλίες μαρμελάδας.Οι πελάτες, είχαν τη δυνατότητα να δοκιμάσουν όσες και όποιες μαρμελάδες ήθελαν, καθώς και να αγοράσουν όσες και όποιες επέλεγαν. Την επόμενη ημέρα, έκανε την ίδια δοκιμασία, αυτή τη φορά όμως με μόλις 6 μαρμελάδες.Το αποτέλεσμα;; Τη δεύτερη μέρα, πουλήθηκαν διπλάσια βαζάκια μαρμελάδας σε σχέση με την πρώτη. Για ποιο λόγο συνέβη αυτό;; Αν η προσφορά είναι πάρα πολύ μεγάλη, ο πελάτης αδυνατεί να αποφασίσει και επιλέγει να μην αγοράσει κάτι.Στην επανάληψη του ίδιου πειράματος με διαφορετικά προϊόντα, προέκυψε το ίδιο συμπέρασμα.
Η υπερβολικά μεγάλη προσφορά, άρα και δυνατότητα επιλογής, οδηγεί σε περισσότερες κακές αποφάσεις. Αν ρωτήσουμε τους νέους ανθρώπους, τι αναζητούν σε μια ή έναν σύντροφο, θα αναφέρουν τα γνωστά, δηλαδή, εξυπνάδα, καλούς τρόπους, ομορφιά, χιούμορ κ.τ.λ. Όταν όμως έρχεται η ώρα της επιλογής, πόσο άραγε έχουν ληφθεί τα προαναφερθέντα κριτήρια;; Παλαιότερα, σε ένα χωριό, ένας άντρας μπορούσε να επιλέξει μια σύντροφο, ανάμεσα σε έναν περιορισμένο αριθμό γυναικών, τις οποίες μάλιστα γνώριζε από όταν ήταν παιδί. Σήμερα, ο ίδιος άντρας μπορεί να επιλέξει ανάμεσα σε μια πληθώρα γυναικών, εμπεριέχοντας φυσικά και την “προσφορά” του διαδικτύου. Το στρες και η ανασφάλεια της επιλογής, είναι τόσο μεγάλη, όπου τελικά ένα είναι το κριτήριο που συνήθως επικρατεί: η ομορφιά…οι συνέπειες αυτής της διαδικασίας, είναι πολλές και αρκετά συχνά ολέθριες.
Η απέραντη επιλογή, είναι πηγή μη ικανοποίησης. Πώς μπορούμε να είμαστε απόλυτα σίγουροι ότι επιλέξαμε σωστά;;Η αλήθεια είναι ότι, απόλυτα σίγουροι δεν μπορούμε να είμαστε. Όσο μεγαλύτερη επιλογή έχουμε, τόσο περισσότερο διστάζουμε και τόσο λιγότερο ικανοποιημένοι νοιώθουμε, μετά την επιλογή μας.
Τι να κάνουμε λοιπόν, μπροστά στην υπεραφθονία των αγαθών;Ενώπιον της υπεραφθονίας των δυνατοτήτων, όπου η μεγιστοποίηση είναι παράλογη τελειοθηρία; Μια καλή τακτική, μια καλή λύση και μια τελική επιλογή βάση συγκεκριμένων προσωπικών μας κριτηρίων.Εάν το ερώτημα επεκταθεί και στην επιλογή του ή της ιδανικού/ής συντρόφου, εκεί τα πράγματα δυσκολεύουν ακόμη περισσότερο…Το ιδανικό ή το καλύτερο;;;; Η απόφαση δική μας!!!